Wat heeft jouw hond nodig om gelukkig te zijn?

Wat vertelt je hond?

Hoe weet je of je hond gelukkig is? Of wanneer hij dat juist niet is? Dat is niet altijd makkelijk te herkennen. Zeker wanneer je pas voor de eerste keer een hond hebt, dan wordt je regelmatig door twijfel overvallen. Doe je het wel goed? Wat heeft hij nodig om gelukkig te zijn?

Signalen die erop (kunnen) duiden, dat je hond het moeilijk heeft en niet lekker in zijn vel zit:

Moeite met emotie regulatie
Agressie
Frustratie
Angst
Te vaak en te veel gestresst
Erg druk en hyper
Of juist heel passief (nergens zin in)
Vertoont ongewenst gedrag zoals slopen, overmatig blaffen, reactiviteit
Pijn of ziekte

In een staat van welbevinden: homeostase

Homeostase is het proces waarbij biologische systemen de stabiliteit in het lichaam in stand houden. Voor een hond betekent homeostase dat hij zowel fysiek als psychologisch de balans kan handhaven ondanks externe factoren.

Wanneer het homeostatisch evenwicht bij een hond uit balans is, zul je dat zeer zeker terug zien in zijn gedrag. En vaak is dat gedrag wat wij als mensen als ongewenst bestempelen. In plaats van deze gedragingen te willen stoppen, kunnen we beter kijken naar het leven van deze hond en onderzoeken op welke gebied de hond moeite ervaart. Aan welke behoefte wordt niet voldaan en hoe kunnen we dat verbeteren zodat hij weer homeostase kan ervaren?

Welke factor heeft bij jouw hond een negatieve invloed op het homeostatisch evenwicht? En wat kun jij doen om dat evenwicht te herstellen? Denk aan bijvoorbeeld:

Stress
Honger en uitdroging
Gebrek aan goede slaap (12-20 uur!!)
Ziekte
Eenzaamheid
Angst: het gevoel dat de omgeving niet veilig is

Wat heeft een hond nodig om gelukkig te zijn?

Wetenschappers (Griffin et al. 2023) hebben een objectief raamwerk voor de behoeften van honden ontwikkeld. Zij hebben 37 behoeften van honden gespecificeerd uit de wetenschappelijke literatuur en deze in 5 groepen onderverdeeld, vergelijkbaar met de behoeftepiramide van Maslov .

Fysieke behoeften: eten en drinken, medische zorg, voldoende slaap, voldoende beweging -> een leven zonder pijn en zonder uitputting
Behoefte aan veiligheid: een hond heeft behoefte aan ‘agency’ en een veilige en voorspelbare omgeving.
Behoefte aan sociaal contact: een hond is een sociaal dier, langdurige isolatie of eenzaamheid dienen vermeden te worden
Behoefte aan emotionele steun van de eigenaar: behoefte aan eigenwaarde, erkenning en respect voor zijn hondse gedragingen en behoeften, dat hij zichzelf kan zijn.
Mentale uitdaging, stimulatie: verrijking zoals neuswerk, speuren, spel

“Dogs do not have to learn to be dogs, they need space to be dogs.” ~ Sindhoor Pangal

Foto: goede slaap is essentieel voor het welzijn van een hond. Zelf een slaapplek kunnen kiezen is essentieel. Wist je dat honden de voorkeur geven aan samen slapen? Ook slapen ze graag op een hogere plek. Dit geeft beiden een gevoel van veiligheid.

Jij bent de sleutel tot geluk

Een hond is volledig afhankelijk van wat jij hem biedt. We komen aan veel tegemoet, we doen ons best, maar we zien niet altijd wat er ontbreekt. We lichten één aspect toe in dit artikel wat nog wel eens over het hoofd wordt gezien: angst en het gebrek aan een gevoel van veiligheid.

Want wat wij als heel normaal en veilig ervaren, is niet zo vanzelfsprekend voor onze honden.

Behoefte aan veiligheid

Wij ervaren de wereld om ons heen als veilig, maar deze kan voor honden best wel overweldigend zijn. Dit geldt voor veel honden en met name voor honden met een ‘rugzakje’. Honden die een gebrekkige start hebben gehad, honden met pijn of honden met een trauma hebben moeite zich emotioneel staande te houden. Waarom voelen deze honden zich niet veilig? Ze hebben ten slotte een dak boven hun hoofd en ze worden goed verzorgd. En toch staan ze de hele tijd “aan”. Ze reageren op ieder geluidje en op straat blaffen ze naar van alles.

Foto: voor ons is er geen rook, maar toch gaat het rookalarm af bij je hond.

In het brein fungeert de amygdala als een soort rookmelder. Deze slaat alarm wanneer er gevaar dreigt. Een hond die overal gevaren ziet, heeft dus nooit rust! Deze hond kan zijn emoties niet meer reguleren en zal van alles doen om toch homeostase te bereiken: hij vertoont coping gedrag. En dat vertoont hij niet alleen in voor hem moeilijke situaties, maar ook gedurende de rest van de dag. Daarom is het vaak lastig de vinger op de zere plek te leggen. Wat is er precies aan de hand?

Kijk als voorbeeld naar jezelf. Wanneer je in een stressvolle periode zit, dan kan zich dat bij jou ook uiten op allerlei verschillende manieren. Je snauwt je partner af, je slaapt slecht, je gaat nagelbijten of juist extra snacken. Het gedrag wat jij laat zien, is niet het daadwerkelijke probleem. Het probleem is de stress die je ervaart.

Terug naar de hond…

Hoe kun je je hond helpen zich veiliger te voelen?

Wat kun jij doen om het alarmsysteem van je hond, de amygdala, niet zo vaak meer af te laten gaan?

Laat je hond de omgeving in kaart brengen

Honden hebben het nodig om op eigen tempo de wereld om hen heen in zich op te nemen. Tijdens wandelingen hebben we wel eens de neiging om gehaast te lopen en trekken onze honden mee wanneer ze staan te kijken of te snuffelen. Doe dat vooral niet. Zolang een angstige hond de wereld om zich heen niet in alle rust in zich kan opnemen, zal hij angst blijven ervaren. Geef hem tijd. Laat hem de omgeving in kaart brengen.

Geef je hond ‘agency’

Agency verwijst naar de capaciteit wat een individu heeft om zelf doelgericht zijn eigen leven en levensomstandigheden te beïnvloeden. Agency is nodig om de wereld als veilig te kunnen ervaren. Zeker bij angst is het belangrijk dat je hond zelf kan kiezen of hij een bepaalde prikkel wel of niet wil gaan onderzoeken of juist wil vermijden. Een korte lijn is in die zin een beperking en kan het gevoel van onveiligheid versterken met reactief gedrag als gevolg.

Agency is essentieel voor autonomie, waardigheid en welzijn.

Om je hond meer zeggenschap te geven, kun je hem zelf de wandeling laten bepalen. Een lange lijn of los laten lopen biedt natuurlijk nog meer mogelijkheden. Ook kun je hem de vrijheid geven om zelf een slaapplek te kiezen, daar waar hij zich het prettigst voelt en ook echt tot rust kan komen.

Zorg voor voorspelbaarheid

Het lukt natuurlijk niet altijd, maar probeer te voorkomen dat er plotseling een enge situatie ontstaat. Het helpt enorm om dingen te benoemen, zodat je hond weet wat er gaat gebeuren: “Ik ga nu stofzuigen” of “Daar is een fietser”. Sommige honden schrikken van de deurbel. Je kunt daarom ook je bezoek aankondigen: “Oma komt eraan”. Wanneer je vaak genoeg woorden herhaalt in dezelfde context, dan zal je hond snel het verband leggen.

Checklist

Bemerk jij bij je hond dat hij niet echt lekker in zijn vel zit? Bekijk de lijstjes in dit artikel en controleer waar het bij jouw hond aan ontbreekt. Heb je hulp hierbij nodig? Je kunt altijd een professional inschakelen om je hierbij te helpen.

Referenties

Karen E. Griffin, Saskia S. Arndt, Claudia M. Vinke. The Adaptation of Maslow’s Hierarchy of Needs to the Hierarchy of Dogs’ Needs Using a Consensus Building Approach; Animals 2023, 13(16), 2620
Wikipedia: Agency