Waarom gaan honden achter wild aan?
Veel hondeneigenaren herkennen het: je hond luistert thuis prima, maar buiten verandert hij zodra hij wild ziet of ruikt. Opeens is hij niet meer bereikbaar, je probeert van alles, maar niets werkt. In dit artikel ontdek je waarom dit geen onwil of ongehoorzaamheid is, maar instinctief gedrag. Je leert hoe jachtgedrag werkt, waarom het geen “fout” van jou is – en wat je kunt doen om samen weer ontspannen en veilig te wandelen.
Herken je dit?
Je loopt in het bos. Zonlicht speelt door de bladeren, het is rustig. Tot er ineens een ree opduikt en het pad oversteekt. Je hond verstijft, oren naar voren, ogen gefixeerd. Voor je het weet schiet hij vooruit, alsof alles in zijn lijf schreeuwt: GA!
Roepen, fluiten, koekjes – het lijkt alsof hij je niet meer hoort.
Je bent niet de enige die dit meemaakt. Veel honden vertonen jachtgedrag zodra ze een prikkel zien of ruiken: een ree, konijn, vogel of zelfs een kat.
Foto: Jachtgedrag is instinctief gedrag.
Oerinstinct
In de kern is dit gedrag volkomen natuurlijk. Het zit in het DNA van een hond, zeker bij rassen met een jacht- of werkverleden (zoals retrievers, pointers, terriërs). Daarnaast triggert het najagen van wild het beloningssysteem in de hersenen – dopamine en endorfine maken dat je hond zich geweldig voelt. Gevolg is dat dit gedrag moeilijk te onderbreken is. Een koekje verliest het simpelweg van die intense interne beloning.
In deze presentatie op Youtube wordt het allemaal nog een keer uitgelegd.
Illustratie: De gedragsketen van het jachtinstinct van een hond.
De worsteling van veel hondeneigenaren
Misschien hoor jij jezelf (of andere baasjes) dit weleens zeggen:
“Thuis luistert hij top, maar buiten ben ik hem kwijt.”
“Ik heb trainingen gevolgd, maar bij wild werkt het niet.”
“Hij komt niet terug, zelfs niet met z’n favoriete beloning.”
Je hebt waarschijnlijk al van alles geprobeerd. En toch lijkt het alsof je hond “doof” wordt zodra er wild in zicht is. Gelukkig ligt dit niet aan jou. Het is geen ongehoorzaamheid, maar oerinstinct. En dat vraagt om een andere aanpak dan standaard gehoorzaamheidstraining.
Wat staat er op het spel?
Jachtgedrag brengt vaak meer mee dan alleen het najagen zelf. Het raakt meerdere aspecten van het leven met je hond.
- Onzekerheid en stress: elke wandeling voelt als een risico in plaats van ontspanning.
- Veiligheidsrisico’s: denk aan verdwalen, ineens oversteken in het verkeer of confrontaties met andere dieren.
- Relatieproblemen: je voelt je machteloos, teleurgesteld, misschien zelfs schuldig.
- Eenzijdige oplossingen: altijd aan de lijn of straffen voelt oneerlijk – voor jou én je hond.
Moet ik jachtgedrag dan maar verbieden?
Dat lijkt logisch, maar werkt vaak averechts. Waarom?
- Het is natuurlijk gedrag. Het zit diep in het genetisch pakket van veel honden.
- Het is zelfbelonend. De hond voelt zich geweldig tijdens het najagen – iets wat jij moeilijk kunt evenaren.
- Frustratie bouwt zich op. Honden die voortdurend worden tegengehouden, raken gestrest. Dat kan leiden tot druk gedrag, trekken, uitvallen of zelfs agressie.
- Gebrek aan alternatieven. Als jij geen sturing biedt, gaat de hond zelf op zoek naar een uitlaatklep – met alle risico’s van dien.
- Verstoorde samenwerking. Als jij vooral ‘de boeman’ bent die alles verbiedt, wordt jouw rol minder aantrekkelijk. Dat ondermijnt jullie relatie.
Wat werkt dan wél?
Niet vechten tegen het instinct – maar werken met het instinct.
Dat vraagt een andere blik op gedrag, training en samenwerking. Het resultaat is niet dat je hond nooit meer jaagt. Wel dat hij meer ontspannen is bij wildprikkels, samenwerkt met jou en betrouwbaarder te onderbreken is bij het vertonen van jachtgedrag.
Foto: Beheerst jachtgedrag i.p.v. het te verbieden
Wat kun je doen?
- Begrijp de jachtcyclus
Ontdek welke elementen uit de gedragsketen (zie illustratie in dit artikel) van jagen jouw hond het leukst vindt (zoals speuren, najagen of vastpakken). - Voorzie in zijn instinct
Laat je hond onder controle zijn driften uitleven met jachtvervangende speur- en zoekspelletjes of apporteerwerk. Zoals het spel “De papieren prooi”. - Werk met voorspelbaarheid
Duidelijke regels (waar mag hij wel en niet lopen) en management (lijngebruik, lange lijnen en veilige wandelplekken). - Train op samenwerking, niet op onderdrukken
Bouw aan alternatieven waar de hond samen met jou plezier in heeft. - Begrijp stress en prikkelgevoeligheid
Prooivanggedrag wordt beïnvloed door fysieke en mentale gezondheid van een hond. Stressbronnen in het dagelijks leven kunnen je hond ook gevoeliger maken (veranderingen in de omgeving, alleen zijn, spanning bij de eigenaar, pijn of ongemak). - Leer je hond alternatief gedrag als je hond wild ziet of ruikt
Houd hem in een denkmodus door hem daar eten te geven, laat hem aangeleerd gedrag uitvoeren (bijvoorbeeld “handtouch”) of doe jachtvervangende spelletjes die je hem eerder hebt geleerd.
Realistische verwachtingen
Een hond met jachtinstinct wordt nooit een hond zonder jachtdriften. Maar je kunt wel leren omgaan met zijn gedrag, risico’s verkleinen en ervoor zorgen dat wandelingen weer plezierig zijn. Het doel is geen “perfect gehoorzame hond”, maar een hond die samen met jou leert omgaan met zijn instinct. Daar ontstaat de echte band.
Tijd voor actie?
Wil je leren hoe je met het jachtinstinct van je hond kunt omgaan? Volg een training waar je leert werken mét het gedrag van je hond in plaats van ertegen. Een gespecialiseerde training zoals de Predation Substitute Training, een training die inspeelt op natuurlijke behoeften, zonder dwang of straf. Daarmee kun je tot op zekere hoogte voorkomen dat je hond gaat jagen, zonder dat je hem hoeft te frustreren. Daarnaast bevat de methode veel theoretische kennis over jachtgedrag, om te begrijpen waarom honden jagen en waarom het zo moeilijk is dit instinct te sturen. Deze combinatie van theorie en praktische toepassing maakt het een unieke aanpak binnen de hondenwereld.
Credits
Dit artikel is geschreven door Annemarie Albersen, gediplomeerd gedragstherapeut voor honden en opgeleid door Simone Mueller tot gecertificeerd instructeur Predation Substitute Training. Zij geeft trainingen jachtvervangende training, zowel privé via haar eigen praktijk als in groepsverband bij de Hondenacademie Waalwijk.
